पुनरागमन

पुनरागमन??? मधुशालेमध्ये बच्चनजी म्हणतात – आनेकेही साथ जगतमें कहलाया जानेवाला..

बरेच दिवस गैरहजर राहिल्याबद्दल मुआफी बक्षावी. मध्यंतरीच्या कळत अनेक घटना घडल्या ज्यांना फक्त असंभावित अन अनपेक्षित म्हणू शकतो. खरे तर त्यातल्या प्रत्येक घटनेवर एक एक मस्त आर्टिकल होऊ शकते. एका माणसाला भेटलो. त्याचे जन्मगाव आहे बेथलेहेम. तेच ते गाव जिथे ख्रिस्त जन्माला. आणि ते आहे जेरुसलेम पासून हाकेच्या अंतरावर. त्याच्याशी मनसोक्त गप्पा मारल्या ३०-४० मिनिटे…. तो ७३ च्या युद्धात अरब सैन्याकडून इस्राईलविरुद्ध लढला पण होता बच्चमजी..!! यॉम किप्पुर च्या युद्धात… मग जॉर्डन मध्ये काही वर्षे राहून अमेरिकेत आला. इथे शेफ बनला… मायकल जॉर्डन च्या टीमचा शेफ होता म्हणे काही वर्षे… आणि आता इथे येऊन हॉटेल टाकले. त्याने कुरआनातल्या काही गोष्टी पण सांगितल्या. आब-ए-जमजम आणि आर्क ऑफ नोआह सांगताना तर त्याचा उत्साह उतू जात होता… मजा आली

मग एका विद्यार्थ्याला भेटलो. तो आहे तेहरान चा. म्हणजे इराण. मातृभाषा फार्सी. हा तर एक मस्तच किस्सा आहे. इतिहास हा विषय निघाल्याबरोबर त्याने पहिलाच प्रश्न गुगली टाकला… म्हणे तुझे नादिरशाह बद्दल मत काय आहे…? आयला… मला मग पटापट आठवले. त्याने अफगाण प्रांत जिंकून घेतला होता. मग सिंधू ओलांडली होती. भारतावर हल्ला केला होता. दिल्ली जिंकून घेतली. मुघलांचा पाडाव केला.. बेसुमार कत्तल केली.. अगदी ६ डिसेंबरच्या ‘प्रत्यक्ष कृती दिन’ स्टाईल मध्ये २-३ दिवसात त्याने २०-३०००० माणसे कापून काढली.. घाबरून मग बादशाहने त्याच्या हातात राज-खजिन्याच्या चाव्या दिल्या. यानेच मयुरासन आणि कोहिनूर भारताहेर नेले… इतकी लुट मिळाली इतकी लुट मिळाली त्याने इराण ला जाऊन पहिले काम काय केले असेल? तर संपूर्ण देशाला ३ वर्षे करमाफी केली. सरसकट सगळ्यांना…!!! आणि त्याच पैश्यात वर अजून ओट्टोमान साम्राज्याशी आणि इतरही काही लढाया केल्या… तर असा हा नादिरशाह.. मुघालांवर कितीही राग असला तरी नादिरशाह बद्दल चांगले मत भारतात तरी कोणाचे असायचेच काही कारण नाही. पण त्याला सरळ कसे सांगू की आम्ही काय विचार करतो ते… आणि जर अब्दाली जरा अफगाणिस्तानात तसा हा इराण मध्ये पुजला जात असेल तर मग प्रोब्लेमच. मग जरा पोलिटिकल उत्तर दिले. पण मग तोच म्हणाला की आम्ही त्याला शिव्याच देतो. त्याने देशाची वाट लावली. खूप मुडदे पडले, अर्थव्यवस्था बुडवली आणि काय काय… हुश्श्श… मग पुढचा मुद्दा त्यानेच मांडला… की तुला संस्कृत येते का? काय बोलणार..! थोडी थोडी कळते म्हणालो…मग म्हणे बऱ्याच फार्सी शब्दांचे रुट्स संस्कृतमध्ये आहेत… वा वा… खुलेपणाने मान्य पण केलेन बेट्याने.. थोडक्यात बराच लिबरल, बरीच माहिती आणि कुतूहल असणारा दिसला… मग मी पण त्याला त्याच्या नावाचा अर्थ काय होतो आणि तेहरान बद्दल १-२ प्रश्न विचारले आणि पुन्हा भेटायचे नक्की करून खुदा हाफिज केले.

टेस्ट ऑफ टीपकनू नावाच्या इथल्या जत्रेत भाग घेतला. जरा फूड कुपन्स वगैरे विकली.. इथल्या लोकांबरोबर सहभागी व्हायची संध्या येणे आणि आपण त्या घेणे नेहमीच होते असे नाही.. त्यात बरेच शिकायला मिळाले… overly simplified and straightly put….

मंथन पहिला…. श्याम बेनेगलवर पुन्हा एकदा दिल खुश झाला…. काय तो संपूर्ण संच होता लोकांचा.. श्याम बेनेगल, गोविंद निलाहणी, स्मिता पाटील, ओम पुरी, अमरीश पुरी, कुलभूषण खरबंदा, नसिरुद्दीन शाह, शबाना आझमी, वनराज भाटीया वगैरे लोकांनी जे जे काम करून ठेवले आहे ना.. अप्रतिम. लहानपणी मी जर स्वतः सिनेमा काढला तर कसं काढेन, कोणत्या कथा हातालेन, कसे चित्रीकरण, संवाद असा मुक्त-विचार करत असे. पण श्याम बेनेगलचे सीनेमे पहिल्यापासून तर आता काही करायचे उरले आहे असे वाटतच नाही. नंतर मिर्च मसाला पहिला… पुन्हा एकदा दिल खुश झाला… जबरदस्त आहे… मग Bandit Queen आणि हजार चौरासी की मा पहिला… अनुपमेय. आणि सगलावर कडी कशाने झाली माहित आहे? Sophie’s Choice ने…. याचे नाव पण पूर्वी ऐकले नव्हते… पण बेत शिंडलर’स लिस्ट च्या तोडीस तोड निघाला… मेरील स्ट्रीपचा अभिनय बघणे हाच एक मोठा अनुभव होता… जेव्हा तो खरंच निवडीचा क्षण येतो तेव्हा हृदयाची कालवाकालव होणे म्हणजे काय त्याचा अर्थ पुन्हा एकदा कळला… आणि काल रात्री पहिला तो वास्तु-पुरुष. अतिशय उच्च…शब्दातीत… यावर लिहिण्याची पण क्षमता नाही म्हणून इथेच हा विषय थांबवतो.

घरी I too had a dream मागवले. वर्गीस कुरियनचे आत्म-चरित्र. बघू आता जेव्हा हातात पडेल तेव्हा वाचू… आणि शैक्षणिक जीवनात तर असंख्य घटना घडत आहेत. हळू हळूच घडत आहे पण काहीना काही चालूच आहे… ते परत केव्हातरी..